trafik elektronik denetleme sistemi ne demek?

Trafik Elektronik Denetleme Sistemi (TEDES), Türkiye'de bazı cadde ve karayollarında yol güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılan trafik kolluk kuvvetlerine yönelik izleme ve görüntüleme sistemidir.

TEDES ekipmanı, entegre bir hız kamerası, kırmızı ışık kamerası ve otomatik plaka tanıma cihazıdır. Bir yolun yanına veya üzerine monte edildiğinde, hız ve kırmızı ışıkta geçme gibi trafik düzenlemelerinin ihlallerini tespit eder.¹ TEDES'in diğer yetenekleri, acil durma şeridinde sürüş ve park ihlallerinin izlenmesidir. Sistem otomatik bir biletleme hizmetine bağlıdır.²

Uygulama

TEDES'in yasal altyapısı, Karayolları Trafik Kanunu'na (2918 sayılı Kanun) ek olarak 9 Aralık 2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Uygulamadan belediyeler sorumludur. TEDES tedbirleri İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı adına Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Belediyeler, kurulum ve bakım giderleri için TEDES ile ilgili trafik cezalarından aylık gelirlerinin %30'unu almaktadır.³

TEDES, ilgili şehirde halihazırda kurulu olduğu zaman, kamuya açık KGYS sisteminin ayrılmaz bir parçasıdır.⁴

TEDES ile pilot deneme Kasım 2013'te Tekirdağ'ın Çerkezköy ilçesinde başladı.⁵ Kasım 2015'te Ordu'dan başlayarak daha sonra sistem diğer diğer illerde de uygulamaya kondu.⁶

Cezanın uygulanması

TEDES tarafından toplanan bilgiler idari para cezası kararına dönüştürülür.⁷ Araç sahibine para cezası teşkil eden trafik cezası, aracın ihlal sırasında çekilmiş, araç plakasını gösteren bir görüntüsü ile birlikte posta ile sahibinin adresine gönderilir. Aşırı hız cezası, hız sınırını %10 ile %30 arasında ve %30'dan fazla aşmak olarak ikiye ayrılır.⁸ Ambulans, itfaiye ve polis arabası gibi geçiş hakkı olan acil durum araçlarının geçişini sağlamak amacıyla zorunlu kırmızı ışık ihlali ücretlendirilmez.⁹ Bir mahkeme kararına göre, TEDES tarafından beş dakika içinde değerlendirilen bir aracın trafik kanunu ihlalleri sadece bir kez tahsil edilebilir.¹⁰

Cezanın posta başına varış süresi beş ila on beş gün sürebilir.¹¹ Bir fişin varlığı, ilgili trafik kayıt belgesinin ayrıntıları verilerek devletin web sitesinde çevrimiçi olarak sorgulanabilir.¹² Para cezası, hükûmetin gelir idaresinin web sitesinde çevrimiçi olarak ödenebilmektedir.¹³

Trafik güvenliği ve tartışmalar

Gaziantep'te TEDES denetimli kavşaklarda ve hızlı şeritlerde 2016 yılı Nisan ayı ortasında TEDES'in uygulanmasından sonraki iki ay içinde trafik kazalarının sayısının yaklaşık %40 oranında azaldığı bildirildi.¹⁴ Nisan ayında ortalama günlük trafik kanunu ihlali 3.500'den düştü. Aynı yılın Mayıs ayında 1.500 ve Haziran ayında 1.200'e kadar düştü. İhlallerin yaklaşık %70'i hız ile ilgiliydi.¹⁵

Sürücülere verilen cezalardan elde edilen gelir de sistemin devreye alındığı belediyelerle paylaşılmaktadır.¹⁶ Bu durum, belediyelerin trafik ihlal cezalarının sayısını artırmak için yolların en kötü niyetli kısımlarına TEDES kurmalarını teşvik edebilmektedir.